Hoe worden vitamines in groenten gemeten?

Het bewustzijn over het belang van gezond eten is de laatste jaren toegenomen, en steeds meer mensen kiezen voor een gezonde levensstijl en een grote verscheidenheid aan diëten. In de meeste van die diëten wordt veel aandacht besteed aan het verhogen van je voedingsstoffeninname door meer groenten en fruit te eten.

Maar al snel komen vragen op als hoeveel vitamines in groente en fruit? Hoeveel hebben we nodig? Wat is het effect van het bewerken van ons voedsel? Moeten we onze groenten koken of stomen? Hoe beïnvloeden voedingsstoffen onze gezondheid?

Technologie voor vitaminen

Het project Food Screening EMR, een grensoverschrijdend consortium onder leiding van de Universiteit Maastricht, zal proberen een antwoord te geven op deze vragen. Een van de belangrijkste knelpunten bij het verkrijgen van inzicht in het nutriëntengehalte van diverse voedingsmiddelen is het niet beschikbaar zijn van een technologie die op een snelle en goedkope manier de concentratie van bijvoorbeeld vitaminen in voedsel kan bepalen. Momenteel moeten hiervoor voedselmonsters naar een laboratorium worden gestuurd voor analyse, een tijdrovend en duur proces.

Hoeveel vitamines krijgen we binnen?

Daardoor wordt het vitaminegehalte van levensmiddelen wiskundig benaderd, door het gewicht van het product te vermenigvuldigen met het gemiddelde vitaminegehalte. Dit maakt het onmogelijk voor consumenten om te weten hoeveel vitamines ze werkelijk binnenkrijgen. Evenzo hebben boeren die een nieuw merk spinazie willen maken dat meer foliumzuur bevat, geen middelen om te beoordelen of hun gewassen daadwerkelijk meer foliumzuur bevatten, laat staan dat ze op hun verpakking kunnen beweren dat hun gewassen kunnen bijdragen aan de preventie van hart- en vaatziekten.

Het consortium wil dit probleem aanpakken door een draagbare kleurensensor voor voedingsstoffen te ontwikkelen. De technologie is gebaseerd op zogenaamde moleculair bedrukte polymeren (MIP’s). Deze synthetische receptoren kunnen voor vrijwel elk doelwit worden gemaakt door in feite een polymere mal te bouwen rond een doelmolecuul van belang.

Na extractie van het doelwit worden in het polymeer nanocaviteiten achtergelaten die qua grootte en vorm overeenkomen met het doelwit, maar ook qua verdeling van functionele groepen, omdat het doelwit tijdens het inprentingsproces niet-covalent reageert met het vormende polymeer. Hierdoor kan de MIP zijn doelwit in oplossing specifiek opnieuw binden. In dit project zullen foliumzuur en ascorbinezuur worden gebruikt als targets om een industriële demonstrator te maken.

Naast een receptor heeft een sensor ook een omvormer nodig die de chemische bindingsenergie van de doel-receptor interactie vertaalt in een fysiek signaal dat de eindgebruiker gemakkelijk kan interpreteren. Omdat de beoogde eindgebruikers boeren zijn met weinig technologische of wetenschappelijke achtergrond, werd een eenvoudige optische uitlezing ontwikkeld. Daartoe werden MIP-deeltjes geladen met een kleurstof die structureel en morfologisch op het doelwit lijkt. Wanneer de MIP in contact komt met het doelwit, zal dit laatste zich opnieuw binden aan de receptor, waardoor de kleurstof uit de MIP wordt verwijderd, wat leidt tot een visueel waarneembare kleurverandering. Deze kleurverandering kan worden gekwantificeerd met een UV-VIS spectrofotometer.

De projectleiders aan de UM zullen samenwerken met de universiteiten van Aken (Duitsland), Luik en Hasselt (België) om deze sensor te integreren in een draagbaar filterapparaat (een cassette vergelijkbaar met een COVID-19 sneltest) dat rechtstreeks in een draagbare spectrofotometer kan worden gestoken die “dummy-proof” is. Het signaal wordt vertaald in een eenvoudig te interpreteren gegevenswaarde die op afstand met een smartphone kan worden beoordeeld. De KMO’s Yookr (Nederland) en ZUMOlab (Duitsland) zullen deze software ontwerpen.

Waarom zijn vitamines belangrijk?

Vitaminen en mineralen zijn twee van de belangrijkste soorten voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft om te overleven en gezond te blijven. Vind informatie over enkele van de essentiële vitamines die worden aanbevolen voor oudere volwassenen en hoe je de aanbevolen hoeveelheid binnenkrijgt via je dieet.

13 vitamines

Vitamines helpen je lichaam groeien en werken zoals het hoort. Er zijn 13 essentiële vitamines – vitamine A, C, D, E, K en de B-vitamines (thiamine, riboflavine, niacine, pantotheenzuur, biotine, B6, B12 en foliumzuur).

Taken van vitamines

Vitaminen hebben verschillende taken om het lichaam goed te laten werken. Sommige vitamines helpen je infecties te weerstaan en je zenuwen gezond te houden, terwijl andere je lichaam helpen energie uit voedsel te halen of je bloed goed te laten stollen. Door de Voedingsrichtlijnen te volgen, krijg je van de meeste van deze vitamines voldoende binnen via de voeding.

Vitamines en mineralen

Net als vitaminen helpen ook mineralen je lichaam functioneren. Mineralen zijn elementen die ons lichaam nodig heeft om te functioneren en die te vinden zijn op aarde en in voedsel. Sommige mineralen, zoals jodium en fluoride, zijn slechts in zeer kleine hoeveelheden nodig. Andere, zoals calcium, magnesium en kalium, zijn in grotere hoeveelheden nodig. Net als bij vitamines krijg je van de meeste mineralen waarschijnlijk voldoende binnen als je gevarieerd eet.

Hoe kom ik aan de vitaminen en mineralen die ik nodig heb?

Het is meestal beter om de voedingsstoffen die je nodig hebt uit voedsel te halen, dan uit een pil. Dat komt omdat voedingsstoffenrijk voedsel andere dingen bevat die goed voor je zijn, zoals vezels.

De meeste oudere volwassenen kunnen alle voedingsstoffen die ze nodig hebben uit voedsel halen. Maar als je niet zeker bent, praat dan altijd met je arts of een geregistreerde diëtist om uit te zoeken of je belangrijke vitamines of mineralen mist. Je arts of diëtist kan een vitamine of voedingssupplement aanbevelen.

Hebben sommige supplementen bijwerkingen?

Het is belangrijk om te weten dat sommige supplementen bijwerkingen kunnen hebben, zoals het verhogen van de kans op bloedingen na een verwonding of het veranderen van je reactie op verdoving tijdens een operatie. Supplementen kunnen ook een wisselwerking hebben met sommige medicijnen op manieren die problemen kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld, vitamine K kan het vermogen van de gewone bloedverdunner warfarine om te voorkomen dat het bloed stolt verminderen. Als je toch je voeding moet aanvullen, dan kan je arts of apotheker je vertellen welke supplementen en doses veilig voor je zijn.